บทที่ 5 แนวทางการสร้างโปรเจกต์หรือกิจกรรมเพื่อแก้ปัญหาชุมชนด้วยเทคโนโลยี
กรอบทฤษฎีและหลักการพื้นฐาน
กรอบการวิจัยแบบมีส่วนร่วมของชุมชน (Community-Based Participatory Research - CBPR)
ตามการวิจัย 2024 จาก BioMed Central เกี่ยวกับวิธีการ co-design:
หลักการหลัก 4 ประการของ co-design:
1. การแบ่งปันอำนาจ (Sharing Power)
2. การให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์ (Prioritizing Relationships)
3. การใช้วิธีการแบบมีส่วนร่วม (Using Participatory Means)
4. การสร้างขีดความสามารถ (Building Capacity)
วิธีการออกแบบโครงการ
กรอบการประเมินความต้องการที่เน้นชุมชน (2023 NIH Framework)
ขั้นตอนที่ 1: การนิยามและการจัดลำดับความสำคัญของชุมชน
- กำหนดขอบเขตของชุมชน (ทางภูมิศาสตร์ ประชากรศาสตร์ วัฒนธรรม)
- ระบุความสำคัญของชุมชนผ่านวิธีการแบบมีส่วนร่วม
- ใช้วิธีการ "Two-Eyed Seeing" ที่รวมระบบความรู้พื้นเมืองและตะวันตก
ขั้นตอนที่ 2: การประเมินโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล
- ประเมินการเข้าถึงข้อมูลและ WiFi ในชุมชน
- ประเมินการแทรกซึมของอุปกรณ์ดิจิทัล
- ระบุระดับความรู้หนังสือดิจิทัล
ขั้นตอนที่ 3: การวิเคราะห์ช่องว่างเทคโนโลยี
- กำหนดว่าเครื่องมือดิจิทัลสามารถจัดการกับช่องว่างที่ระบุได้อย่างไร
- ประเมินขีดความสามารถของชุมชนในการยอมรับเทคโนโลยี
กระบวนการ Co-Design แบบมีส่วนร่วม
กระบวนการต่อเนื่อง 5 ครั้งประชุมเชิงปฏิบัติการ:
1. การสร้างฐานราก: กิจกรรมสร้างความสัมพันธ์ การกำหนดลำดับความสำคัญ
2. การจับภาพเส้นทาง: จับภาพประสบการณ์ปัจจุบันและจุดเจ็บ ระบุจุดแข็งและความท้าทาย
3. การคิดไอเดียและการพัฒนาโซลูชัน: สร้างไอเดียสำหรับจัดการความท้าทายที่ระบุ
4. การสร้างต้นแบบ: สร้างต้นแบบที่สามารถทดสอบได้
5. การปรับปรุงและการวางแผน: ทบทวนและปรับปรุงต้นแบบตามข้อเสนอแนะ
ปัจจัยสำคัญของความสำเร็จ
ปัจจัยการมีส่วนร่วมของชุมชน:
- การมีส่วนร่วมที่มีความหมายในทุกขั้นตอนของโครงการ
- การเป็นเจ้าของชุมชนในการกำหนดปัญหาและการออกแบบโซลูชัน
- ความไว้วางใจระหว่างชุมชนและพันธมิตรทางเทคนิค
ปัจจัยทางเทคนิค:
- การเลือกเทคโนโลยีที่เหมาะสมสำหรับบริบทชุมชน
- โครงสร้างพื้นฐานทางเทคนิคที่เชื่อถือได้และการสนับสนุน
- การออกแบบที่เป็นมิตรต่อผู้ใช้พร้อมการพิจารณาการเข้าถึง