กิจกรรมท้ายบทเรียน

คำถามและกิจกรรมฝึกฝนท้ายบทเรียน

1.      สถานการณ์จำลอง: คุณเป็นสมาชิกในกลุ่มสนทนาออนไลน์กลุ่มหนึ่งที่กำลังถกเถียงกันเรื่องประเด็นทางสังคมอย่างเผ็ดร้อน บางคนเริ่มใช้ถ้อยคำรุนแรงและโจมตีบุคคลกัน คุณจะมีวิธีแทรกแซงหรือจัดการอย่างไรเพื่อให้การสนทนากลับมาอยู่ในเชิงสร้างสรรค์และเคารพกัน?
แนวทาง: ในการตอบคำถามนี้ ควรอ้างถึงหลักการสื่อสารด้วยเหตุผลและความเคารพที่ได้เรียนรู้ เช่น เสนอให้ทุกคนใจเย็นลงและกลับมาคุยด้วยข้อเท็จจริง แนะนำให้ตั้งกติการ่วม (เช่น ห้ามใช้คำหยาบ) ชวนทุกฝ่ายโฟกัสที่ประเด็นไม่ใช่ตัวบุคคล ตลอดจนใช้ท่าทีสุภาพในการเตือนผู้ที่ใช้อารมณ์ว่าพฤติกรรมดังกล่าวไม่เหมาะสม และชวนกลับมาสนทนาอย่างสร้างสรรค์ นอกจากนี้อาจต้องแจ้งผู้ดูแลกลุ่มให้ช่วยดูแลหากสถานการณ์รุนแรงขึ้น

2.      เช็คมารยาทออนไลน์ของคุณ: ยกตัวอย่างพฤติกรรม 3 ข้อที่ถือเป็นมารยาทที่ดีในการสื่อสารออนไลน์ และอีก 3 ข้อที่ควรหลีกเลี่ยงในการสื่อสารออนไลน์ จากนั้นอธิบายว่าทำไมพฤติกรรมแต่ละอย่างจึงดีหรือไม่ดีต่อวัฒนธรรมออนไลน์
แนวทาง: พยายามดึงตัวอย่างจากเนื้อหาบทเรียน เช่น พฤติกรรมที่ดี: (1) การใช้คำสุภาพและกล่าวคำขอบคุณ/ขอโทษเมื่อเหมาะสม, (2) การเคารพความเห็นต่างโดยไม่โจมตี, (3) การช่วยตอบคำถามหรือแบ่งปันความรู้ให้ผู้อื่นในชุมชนออนไลน์ ส่วนพฤติกรรมที่ไม่ดี: (1) การใช้คำหยาบหรือด่าทอ, (2) การโพสต์ข้อมูลเท็จหรือยังไม่ตรวจสอบ, (3) การทะเลาะวิวาทใช้อารมณ์ เป็นต้น เมื่อยกตัวอย่างแล้ว ควรอธิบายผลกระทบ เช่น การใช้คำหยาบทำให้บรรยากาศแย่และคนไม่อยากมีส่วนร่วม ส่วนการใช้คำสุภาพช่วยให้คนรู้สึกเคารพกันและสนทนาต่อได้ เป็นต้น

3.      ฝึกใช้เครื่องมือออนไลน์: เลือกเครื่องมือดิจิทัลสำหรับทำงานกลุ่มมาหนึ่งชนิด (เช่น Google Docs หรือ Trello) แล้วลองจัดกิจกรรมกลุ่มเล็กๆ กับเพื่อนหรือครอบครัว เช่น เขียนรายการวางแผนท่องเที่ยวร่วมกันใน Google Docs หรือแบ่งหน้าที่ทำงานบ้านผ่าน Trello หลังจากทดลองใช้แล้ว ให้ตอบคำถามต่อไปนี้: เครื่องมือดังกล่าวช่วยให้การทำงานร่วมกันง่ายขึ้นอย่างไรบ้าง? มีปัญหาอุปสรรคอะไรเกิดขึ้นหรือไม่ และจะแก้ไขอย่างไร?
แนวทาง: คำตอบควรสะท้อนประสบการณ์ที่ได้รับจากการลองใช้จริง เช่น หากใช้ Google Docs อาจตอบว่า “ทุกคนสามารถพิมพ์ลงในเอกสารเดียวกันพร้อมกัน ทำให้ไม่ต้องส่งไฟล์ไปมาและเห็นความคิดเห็นของกันและกันแบบเรียลไทม์ แต่ปัญหาที่พบคือบางครั้งมีการพิมพ์ทับกันเอง จึงต้องมีการสื่อสารกันว่าใครพิมพ์ส่วนไหน” เป็นต้น การวิเคราะห์ประสบการณ์จริงจะช่วยให้เข้าใจข้อดีข้อจำกัดของเครื่องมือ และมองเห็นวิธีปรับปรุงการใช้เครื่องมือนั้นในการทำงานจริง

4.      วิเคราะห์กรณีตัวอย่าง: อ่านสถานการณ์ต่อไปนี้แล้ววิเคราะห์ว่าตัวละครในเรื่องมีการสื่อสารออนไลน์ที่เหมาะสมหรือไม่ เพราะเหตุใด และคุณจะแนะนำให้เขาปรับปรุงอย่างไร: “สมชายส่งอีเมลถึงเพื่อนร่วมงานเพื่อขอให้ช่วยแก้ไขงานบางส่วน แต่ข้อความอีเมลของสมชายสั้นห้วน ไม่มีคำขึ้นต้นหรือคำลงท้าย และใช้ตัวพิมพ์ใหญ่ทั้งประโยค เมื่อเพื่อนร่วมงานอ่านก็รู้สึกไม่พอใจ”
แนวทาง: จากสถานการณ์นี้ ผู้เรียนควรระบุปัญหาได้ว่า สมชายขาดมารยาทในการเขียนอีเมล (ไม่มีคำทักทายและลงท้าย ไม่สุภาพ) และการใช้ตัวพิมพ์ใหญ่ทั้งหมดนั้นโดยมารยาทถือว่าเหมือน “การตะโกน” ใส่ผู้อ่าน ทำให้เพื่อนร่วมงานรู้สึกไม่ดี คำแนะนำที่ควรให้สมชายคือให้ปรับปรุงการเขียนอีเมล เช่น เริ่มต้นด้วยการขึ้นต้นว่า “เรียน คุณ.../สวัสดีครับ” และลงท้ายด้วยคำขอบคุณหรือคำทักทาย เช่น “ขอบคุณมากครับ/ด้วยความเคารพ” รวมถึงใช้ภาษาสุภาพ ชัดเจน การเขียนอีเมลแม้เป็นการสื่อสารทางการงานก็ไม่ควรละเลยมารยาทขั้นพื้นฐาน ซึ่งจะช่วยให้ความร่วมมือในที่ทำงานราบรื่นขึ้น